Internat ZSKŚiA
TRADYCJE WIGILIJNE
- 16.12.2020 11:40
- Polskie dzieje narodowe sprawiły, że Wigilia wpisała się w naszą tradycję jako wieczór prawdziwego zbliżenia się ludzi, wzajemnego odpuszczenia win, czas miłości, wieczór zadumy i refleksji, najbardziej rodzinne święto.
Wigilia stała się uroczystym i wzruszającym wieczorem w roku, okazją do wzniosłych przemyśleń „skąd jesteśmy, dokąd idziemy”. Nazwę wigilia kościół katolicki przejął z terminologii starożytnego Rzymu (łac. vigiliae -nocne czuwanie). W Polsce jest przede wszystkim dzień poprzedzający Boże Narodzenie, przy czym wigilią nazywa się także samą wieczerzę. Święta Bożego Narodzenia chrześcijanie obchodzą od I wieku na pamiątkę Narodzenia Chrystusa. Obecnie charakter tych świąt ukształtował się w długim i złożonym procesie historycznym.
Wieczerza wigilijna:
Początkiem wieczerzy wigilijnej
w tradycji chrześcijańskiej była tradycja dzielenia
się opłatkiem, pochodzi
od starego zwyczaju eulogiów, zachowanego
z pierwszych wieków chrześcijaństwa. Eulogia- obdarowywanie się chlebem nieofiarnym była powszechna
w pierwszych wiekach
po narodzeniu Chrystusa
w południowej Europie
i stamtąd zwyczaj ten przedostał
się do Polski. Dzielenie się opłatkiem jest to najważniejszy moment wieczerzy wigilijnej.
Strojenie choinki:
Jedną z najmłodszych tradycji wigilijnych jest strojenie choinki, Kościół początkowo niechętny nowemu zwyczajowi, przyjął choinkę
i nadał jej chrześcijańską symbolikę „biblijnego drzewa wiadomości dobra
i zła”, miała oznaczać też wieczną zieleń, nadzieją nieba. Światełka na drzewku przypominają narodziny światłości świata. Ozdoby symbolizują dary i łaski Boże, rozwieszone łańcuchy
to symbol węża-kusiciela, jabłuszka rajskie przypominały legendarne owoce grzechu z drzewa raju. Najważniejsze ozdoby choinkowe (zanim pojawiły
się bombki) również nie były przypadkowe: orzechy, jabłka.
Prezenty:
Oczekiwane przez wszystkie dzieci, wigilijny zwyczaj obdarowywania się to jeszcze jedno wspomnienie rzymskich Saturnaliów. Wpóźniejszych czasach zwyczaj ten nazwano „Gwiazdką”, ponieważ według starej wigilijnej tradycji prezenty wręczano wtedy, gdy zabłysła na niebie pierwsza gwiazdka. Prezenty gwiazdkowe były rózne, zbawki, symboliczne upominki, młodym panom kładziono na stole pięknie pisane karteczki z aluzjami
do małżeństwa.
Szopki:
Pomysł urządzenia przedstawień wigilijnych przypisywano św. Franciszka
z Asyżu, który wraz ze swoimi braćmi
w czasie Pasterki odprawionej w lesie, przedstawiał narodzenie Jezusa
w prawdziwym żłobie na sianie. Przedstawienia te w Polsce miały swoisty, często narodowy charakter nazywano je jasełkami na pamiątkę tego, że urodzony
w stajni Chrystus położony został w żłobie, „jasła” zaś to zagroda pod żłobem. Najstarsze figurki drewniane jasełkowe pochodzą z początku XIV wieku. Z biegiem lat szopki zaczęły wzbogacać się o postacie z różnych stanów społecznych, aby jeszcze bardziej uatrakcyjnić zaczęli ustawiać szopki ruchome. Szopki obnośne dały początek małym ustawianym w domach pod choinką kolorowym szopkom.
Kolędy i pastorałki:
Do najpiękniejszych zwyczajów bożonarodzeniowych należy śpiewanie kolęd. Od wielu wieków kolędy polskie zawierały charakterystyczne elementy duszy narodowej, są w nich dostojność, skupienie duchowe, bujny temperament sarmacki, słowiańską zadumę i tęsknotę. Kolędy stały się więc jak gdyby odbiciem duszy mędrca, prostaka, dziecka
i człowieka dorosłego.https://youtu.be/OSyB7rCkmeI ; https://youtu.be/lix4UnYb7lk
Pasterka:
Noc wigilijna- wbrew temu, co mówi kolęda nie była ani cicha, ani spokojna. Istniało przekonanie, że po ugoszczeniu dusz przodków po wieczerzy wigilijnej należy je wypędzić z domu hałasując. Strzelano z rusznic, rzucano petardy, bito w garnki, im głośniej tym lepiej. Późnym wieczorem udawano się na pasterkę- pierwszą mszę Bożego Narodzenia, a po drodze młodzi ludzie wróżyli sobie szczęście w miłości z kołków na płocie. Zwyczaj nakazywał, by przynajmniej jedna osoba z rodziny wzięła udział w tej uroczystej mszy.
Po pasterce mężczyźni chodzili i odwiedzali krewnych i sąsiadów.
Dania wigilijne:
Wieczerzę rozpoczynano, gdy pierwsza gwiazdka ukazywała się na niebie.
Po przełamaniu się opłatkiem
i złożeniu życzeń cała rodzina zasiadała do stołu. Potrawy były przemyślane, uwzględniały wszystkie płody rolne i leśne
z całego roku; grzyby, orzechy, miód, kasze, zboża, owoce, ryby. Do najbardziej typowych potraw zaliczano barszcz lub zupę grzybową, bigos postny, kluski
z makiem, kutię oraz piernik. Menu wigilijne różniło się nieco, w zależności od regionu
w którym zamieszkiwano. Współcześnie wieczerza wigilijna łączy stare polskie tradycje kulinarne, zarówno ludową,
jak i szlachecką.https://youtu.be/9zZg-i_LqiE (Łamańce z makiem)
https://youtu.be/bM3eCGg3Sh8 (Łazanki)
Źródło: : „Wigilia” H. Szymanderska, Pixaby, You Tube
- Wróć do listy artykułów
Ostatnie artykuły
Powered by aSc EduPage