Internat ZSKŚiA

          Od najdawniejszych czasów ze Świętami Wielkanocnymi kojarzone jest jajko, w tradycji chrześcijańskiej symbol zmartwychwstałego Chrystusa i nowego życia, w tradycji ludowej – symbol wszelkiego początku, zdrowia, siły, płodności i miłości.

 

 

 

 

 

Zdobienie jaj wielkanocnych w Polsce należy do najstarszych dziedzin twórczości ludowej. Zgodnie z tradycją zdobieniem wielkanocnych jaj zajmowały się wyłącznie kobiety i czynność ta była obwarowana pewnymi zakazami o charakterze magicznym, na przykład mężczyznom nie wolno było wchodzić do izby, gdzie dekorowano jajka, gdyż przynosiło to pecha. Metod i technik zdobienia jajek było i jest wiele. Najprostszą formą dekoracji jest pomalowanie jaj na jeden kolor i wtedy powstają kraszanki.

 

 Farb dostarczała przyroda. „Kraś” uzyskiwano z suszonych lub świeżych części roślin. Czerwony kolor otrzymywano z dębowego wywaru, brązowy – z łupin cebuli, zielony –

 z pokrzywy, młodych pędów zbóż ozimych, jemioły. Fantazja i zmysł praktyczny kobiet sprawiały, że wykorzystywano wiele roślin, by uzyskać niepowtarzalne barwy kraszanek,

 na przykład: marchewkę, kwiat lipy, sok z buraka, liście kaczeńca, mech, czarne jagody, korę jabłoni, śliwy, nasiona malwy, berberys. Z czasem barwniki uzyskiwane sposobem domowym zostały wyparte przez gotowe farby.

 Do zrobienia pisanek z ornamentem wciąż stosuje się metodę batikową, która polega na nanoszeniu wzoru roztopionym woskiem za pomocą małego lejka umocowanego na patyku

 i namaczaniu tak przygotowanego jajka w barwniku. Po ufarbowaniu ścierano wosk

 i otrzymywano jasny wzór.

Innym sposobem jest skrobanie, czyli na wcześniej ufarbowanych jajkach wydrapuje się ornament, używając do tego ostrych nożyków lub żyletek. Pisanki, a właściwie oklejanki, czyli wydmuszki oklejone rdzeniem sitowia lub kolorową włóczką, są tradycją kurpiowską.

 

 

 

 

Na przestrzeni wieków pisanki pełniły wiele funkcji. Wierzono w ich życiodajną i dobroczynną moc. Stosowano je w magii ochronnej, matrymonialnej i urodzaju. Skorupki poświęconych jaj dosypywano do ziarna dla kur, by dobrze się niosły, zakopywano pod drzewami owocowymi, co miało sprawić, że będą lepiej owocować, na polach dla lepszych plonów.

 

 

 

Kiedyś pisanki były podarunkiem, którym się wzajemnie obdarowywano. Dziewczęta wręczały barwne jajka chłopakom jako symbol miłości, gospodynie dawały dzieciom odwiedzającym domy z życzeniami wielkanocnymi, pisanki dostawał także ksiądz przyjeżdzający święcić pokarmy w Wielką Sobotę. Przygotowywano bardzo dużo kolorowych jaj, by obdarować nimi rodzinę i znajomych oraz ozdobić świąteczny stół.

 Do robienia pięknych pisanek szczególnie przykładały się panny na wydaniu, gdyż zdobione jajka były prezentem dla chłopaka, któremu dziewczyna pragnęła okazać swoje zainteresowanie. Pisanki stanowiły swoisty łącznik w komunikowaniu rodzącej się miłości, wyrażały akceptację dla planów małżeńskich.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Źródło:

https://www.gov.pl/web/kulturaisport/wielkanoc

https://pixabay.com/images/search/pisanki/?pagi=2

 

 

 

Pisanki to małe dzieła sztuki, które przywołają wiosnę i bogactwo treści, jakie są w niej zawarte.  Jajka są symbolem Wielkanocy. Zajmują honorowe miejsce zarówno w koszyczku ze święconką,

 jak i na wielkanocnym stole.

 

Zwyczaj zdobienia jaj był i wciąż jest powszechny w polskiej tradycji wielkanocnej.